حمید کارگر/ مدیرمسئول سرانداز شماره دوم دوماهنامه طره آقای رئیس جمهور، کامیابیتان را در همراهساختن آرای بیشینۀ ایرانیان شادباش میگویم. از روزی که نام شما بهعنوان […]
برچسب ها
تدبیر و امید - حمید کارگر - دوماهنامه طره - رئیس جمهور - سرانداز - شماره دوم - طره - فرش - فرش ایران - فرش دستباف - مجله - مجله فرش - مدیر مسئولحمید کارگر/ مدیرمسئول
سرانداز شماره دوم دوماهنامه طره
آقای رئیس جمهور، کامیابیتان را در همراهساختن آرای بیشینۀ ایرانیان شادباش میگویم.
از روزی که نام شما بهعنوان رئیسجمهور منتخب ایرانیان اعلام شد تا هنگامۀ تنفیذ و تحلیف و تا زمان معرفی دولتمردان کابینۀ یازدهم، بازار مصافحه و معانقه با شما گرم است و بسیارند آنان که راه مکالمه و مذاکره میپویند و پیداست که مراد از این مراودهها همانا مطالبه است.
پس بیمقدمه از این مجال بهره میبرم که بهسهم خود از مطالبۀ هنرـصنعت فرش دستباف کشور بگویم:
الف) چه کسی سزاوارتر است از ایرانیان برای پاگذاردن بر دستبافتههای ایرانی؟
آقای رئیسجمهور،
روزگاری نهچندان دور، کنجتاکنج خانههای ایرانی با دستبافتههای همین سرزمین مفروش بود. حضور این دستبافتهها تا بدانجا پررنگ و کاربردی بود که افزونبر زیرانداز و کفپوش، حتا پرده و نمکدان و فراتر از آن خورجین و روانداز چارپایان نیز فرش بودند.
امروز اما فرش دستباف نه اندکاندک که پرشتاب از زیر پای شهروندان ایرانی و طبقۀ متوسط جامعه کشیده میشود و جای خود را به انواع کفپوشهای بیروح و ناجور میدهد. یکی از آشکارترین علل این ماجرا جبر اقتصادی و تنگناهای پیامد آن است.
نمیگویم تولید و واردات و فروش فرش ماشینی محدود و ممنوع شود، که نه منطقی است و نه شدنی؛ نمیگویم قیمت تمامشدۀ فرش دستباف پایین بیاید، که شاید ستم افزودهای باشد بر قالیبافان و هنرمندان این عرصه یا بهانهای برای فروکاستن از کیفیت؛ نمیگویم… . اما باید تنگناهای اقتصادی مردم برطرف شود، که خود بر آن واقفید و شعارش را دادهاید و از دیگر سو ورود فرش دستباف به خانههای ایرانیان تسهیل شود. قرارگرفتن این کالا در میان جوایز بانکها یک نمونه است. دادن تسهیلات برای خرید فرش دستباف چیز عجیبی نیست. واداشتن نهادها و ساختارهای حاکمیتی به تبلیغ و ترویج این میراث کهن ملی و استفاده از آن بهجای نمونههای مشابه ماشینی یا وارداتی کار دشواری نیست.
ب) تکریم قالیباف بهجای یارانههای بیهدف
آقای رئیس جمهور،
در این سالها بهعلل گوناگون منزلت اجتماعی قالیبافان خدشهدار شده است. به بیانی ساده باید گفت، اگر تا دیروز کنشگران این حوزه هنرمندانی ارزشمند شناخته میشدند و قالیبافی در میان خانوارهای ایرانی فراگیر بود، امروز این حرفه در افکار عمومی مختص هموطنان تحت پوشش سازمان بهزیستی و کمیتۀ امداد و… انگاشته شده و دیگر دختر یا پسر جوان ایرانی نهتنها رغبت و گرایشی به حضور در این عرصه ندارد که حتا شاید شرم کند از اینکه بگوید مادرم قالیباف است!
مقام و منزلت هنرمندان قالیباف باید بازگردد، اما نه با پرداخت مستقیم یارانه به ایشان، همان چیزی که در این یکیدوسالۀ اخیر بلای جان این هنرـصنعت شده و شمار قالیبافان فعال را بهشدت کاهش داده است.
واقعیت این است که فرش ایرانی با کمبود قالیباف روبهروست و هدفمندی یارانهها بهشیوۀ پرداختِ مستقیم موجب خروج بخش زیادی از قالیبافان از گردونۀ تولید شده است. آیا شایسته این نیست که یارانه بهجای پرداخت مستقیم مصروف فرایند تولید شود؟
پ) جای خالی ثبات و اقتدار برای مدیریت فرش
آقای رئیس جمهور،
نیک آگاهید که نبودِ متولی یگانه برای مدیریت و سیاستگذاری در حوزۀ فرش دستباف در سالهای پس از انقلاب اسلامی دغدغۀ بسیاری از دلسوزان و علاقهمندان و فعالان این حوزه بود تا آنکه سرانجام در واپسین سالهای دولت اصلاحات این خواسته محقق شد و بهجای تصمیمگیران و متولیان چندپارهای که در وزارتخانهها و نهادهای متعدد دولتی دستی در کار فرش داشتند متولی واحدی با نام «مرکز ملی فرش ایران» در وزارت بازرگانی پدید آمد.
متولی یگانه آمد، اما ویژگیهایی چون «اقتدار» و «ثبات» نیز باید همراهش میشد که نشد. در این سالها این نهاد بهسهم خود کوشیده است که یاریرسان فرش دستباف ایران باشد، اما از نداشتن قدرت و اختیار کافی در رنج بوده و بالاتر از آن همواره چون عروسی بیشوی در آستانۀ ورود از حجلهای به حجلۀ دیگر بوده است.
روزی وزارت جهاد کشاورزی با این توجیه که تأمینکنندۀ مواد اولیۀ فرش است بر آن چشم دوخته و روزی دیگر سازمان صنایعدستی با این بهانه که فرش مهمترین عضو از خانوادۀ صنایعدستی است بر آن طمع ورزیده. روزی وزارت تعاون با این انگیزه که تعاونیهای بسیاری در این حوزه فعالاند ساز تصاحبش را کوک کرده و روزی دیگر… .
از سوی دیگر، ادغام وزارت بازرگانی با وزارت صنایع و معادن و بزرگشدن وزارتخانۀ تازه این متولی را بیشازپیش کوچک و به حاشیه راند. یگانه متولی فرش دستباف ایران برای کارآمدی و اثربخشی به ثبات جایگاه نیاز دارد و افزایش اختیار و تقویت اقتدار. دریابیدش.
آقای رئیس جمهور،
بسیار گفتهایم و گفتهاند که فرش از زوایای گوناگونی درخور تأکید و توجه است. ازسویی، پیامرسان فرهنگ و هنر و هویت دیرین ایرانیان است و بهسان پرچم دوم این کشور. ازسویی، نقشی شایسته در اشتغالزایی و تأمین معیشت خانوار دارد. ازسویی، همواره در میان صادرات غیرنفتی این سرزمین و بهعنوان صنعتی ارزآور مطرح بوده است. از سویی… .
اما حالوروز خوشی ندارد و آنچه آمد تنها مشتی است نمونۀ خروار از آنچه با آن روبهروست.
جامعۀ فرش دستباف ایران نیز به «تدبیر» شما «امید» بستهاند.
مرا از طرۀ دستار روشن گشت این معنی
که در دنباله میباشد گشادی بستگیها را