تقدیر از هنرمندان فرش در جشنواره گره زرین

دسته بندی : اخبار فرش16/03/06

چهارمین جشنواره گره زرین از سوی مرکز ملی فرش ایران و به میزبانی خانه هنرمندان برگزار شد.

برچسب ها

| (TORREH.net) | چهارمین جشنواره گره زرین از سوی مرکز ملی فرش ایران و به میزبانی خانه هنرمندان برگزار شد.

به گزارش طره، آیین پایانی چهارمین جشنواره گره زرین باهدف تکریم فعالان هنر- صنعت فرش دستباف ایران و ارتقای منزلت اجتماعی آنان عصر پانزدهم اسفند ماه در محل خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
در این رویداد که با اجرای زنده قطعات موسیقی گروه «نیوش» همراه بود، در حضور هنرمندانی از دیگر حوزه ها و نیز فعالان و علاقه مندان فرش دستباف از حدود ۴۰ هنرمند فرش از استان های مختلف کشور تقدیر شد.
رونمایی از طرح ویژه کامبیز درم بخش برای جشنواره گره زرین و امضای آن از سوی مهمانان ویژه و برگزیدگان جشنواره از دیگر بخش های این رویداد بود.
در آغاز جشنواره محمدرضا اصلانی فیلمساز نامدار کشور با ارایه آماری از دهه ۴۰، پیشینه ای از تعداد دارهای قالی موجود در شهرهای مختلف ایران را بیان کرد و با اشاره به ۲۰۰ هزار نفر قالیباف از جمعیت ۲۰ میلیونی در آن روزگار بر اشتغالزایی فرش دستباف تاکید کرد.
اصلانی قالیبافی را نوعی فهم هنری برشمرد و گفت: مخاطبان قالی ها نیز نوعی فهم فرهنگی دارند و بر پایه همان فهم برای خرید به سراغ فرش دستباف می آیند. این فیلمساز کشورمان زنان قالیباف را زنان شاعر خانه دار توصیف کرد.

رجبی معمار مدیر خانه هنرمندان نیز فرش دستباف را افتخار ایران برشمرد و گفت: این تحفه ارزشمند دست به دست در بازارهای جهانی و همچنین داخلی دست به دست می شود و اهمیت و قدر این فرش ایرانی را به لحاظ هنری باید ارج بنهیم. مدیر خانه هنرمندان، این مجموعه را جایگاهی مناسب برای برگزاری آیین ها و نمایشگاه های فرش دانست و آمادگی خانه هنرمندان را برای این مهم بیان کرد.

حمید کارگر رییس مرکز ملى فرش ایران نیز در این آیین به قرائت متنى پرداخت که مشروح آن در پى مى آید:

هنوز پانصد سالی مانده بود به میلاد مسیح که ایرانیان هنرمند و چیره‌دست، همچنان که در کشاورزی و ذوب فلزات و سفالگری مهارت اندوخته بودند، در کار بافت نیز به اندازه ای از زبردستی رسیدند که دستبافته ای چون فرش “پازیریک” را آفریدند.
یادگاری که سده‌های متمادی در میان یخ‌های دره آلتایی پنهان بود و سر آخر باستان‌شناسی که به واکاوی گور پادشاهان سکایی سرگرم بود، پیدایش کرد و بی‌درنگ از شباهت آن به نقش برجسته‌های تخت جمشید سخن گفت. فرش ۲۵۰۰ ساله ای که پازیریک نامش دادند، رخ نمود تا از دیرینگی هنر- صنعت بافت در میان ایرانیان بگوید و انسان این عصر را با اندیشه و خرد و هنر انسان روزگاران کهن آشنا سازد.
بر این باورم که فرش نیز همچون دیگر یادگارهای کهن این سرزمین، همچون سفالینه‌های منقوش شوش و سیلک، همچون مفرغ‌های لرستان، همچون سنگ نوشته‌های بیستون و همچون کتاب‌های تصویری مانی، از نگرش‌ها و گرایش‌های پیشینیان ما سخن می‌گویند و راه ارتباط ما با آنانند. گویی رسانه ای هستند که هماره پیام فرهنگ، تمدن و هنر ما را انتشار می‌دهند و از پس سده‌ها و هزاره‌ها همچنان به پیام‌رسانی سرگرمند.
فرش نه تنها در ازمنه دور که امروز نیز ویژگی رسانه ای دارد و ابزاری برای بیان اندیشه به بینندگان است. طرح‌ها و نقوش، بازی رنگ‌ها و سایه روشن‌ها، ترکیب‌بندی و اندازه‌ها، نوع بافت و مواد مصرفی در فرش، نه تنها پیام پیشینیان را به ما می‌رساند که پیام امروزیان را نیز به باشندگان دیگر سرزمین‌ها و به نسل‌های پسین منتقل می‌کند.
طراح و بافنده در نگاره‌هایی که بر فرش پدید می‌آورند، انگاره‌های ذهنی خود را پیاده کرده و خواسته‌ها، ارزش‌ها و آرزوهایشان را ماندگار می‌سازند. گاه از حکایت حال خویش سخن می‌گویند، گاه نمادهای اسطوره ای کهن را تکرار می‌کنند و گاه برداشتی تجریدی از آنچه پیرامون خویش می‌بینند را ترسیم می‌کنند.
نمونه را برای زمینی کردن پردیس، باغ بهشت را در فرش می‌آورند و با قرار دادن حوض آبی در مرکز آن به نام “ترنج”، فضای گلستان و بوستانی بهشتی را پیرامونش نقش می‌زنند.
نمونه را از “درخت” به عنوان نمادی اسطوره ای به نشانه نوزایی، منبع زندگی و بی‌پایانی و از “نیلوفر آبی” به‌سان یادگاری از افسانه میترا و آیین آن بهره می‌برند.
نمونه را از نقشمایه باستانی “سواستیکا” به هیبت “گردونه خورشید” و با اشاره به مرکزیت خورشید در تمدن ایران باستان بهره می‌جویند.
نمونه را در گبه‌های عشایری که قصه رمه و شبان و آب و آفتاب و کوچ و دلدادگی عروس و داماد و اسبی که به سیاه چادر عشق می‌رود را به تصویر می‌کشند و یا در دستبافته‌های ترکمنی که نشانه یا توتم طایفه خویش را نقش می‌زنند.
و فرش نه تنها رسانه ای برای رساندن پیام طراح و بافنده آن که سخنگویی برای فرهنگ، هنر، تمدن، اقتصاد و زیست ایران و ایرانی هم هست.
گفته اند که رسانه‌ها دارای بار فرهنگی و اجتماعی هستند و مگر جز این است که فرش دستباف ایران بار سترگی از تاریخ و تمدن ایرانی را بر دوش می‌کشد و برای قرن‌های متمادی به اقتصاد، اشتغال و معیشت خانوارهای ایرانی گره خورده است؟
گفته اند که هر رسانه ای زبان، سبک، فن، نظام نشانه گذاری، سنت و زیبایی‌شناسی ویژه خود را دارد و مگر جز این است که فرش دستباف ایران در طراحی، رنگرزی و بافت، در جنس و اندازه و… صاحب زبان و بیانی خاص، فنون و تکنیک‌هایی ویژه، نمادها و نشانه‌هایی انحصاری و زیبایی‌شناسی یگانه خویش است؟
گفته اند که بعد زیبایی‌شناسی مخاطب از رسانه، بستگی به توان او در فهمیدن، لذت بردن و ارزش‌یابی محتوای پیام‌های آن رسانه از دیدگاه هنری دارد و مگر جز این است که مخاطب فرش دستباف ایران نیز به اندازه درک و توان خود از زیبایی‌ها و پیام‌های نهفته در آن بهره می‌برد؟
بر این گمانم که این رسانه عهد کهن را بیش از اینها باید واکاوید و بیش از این باید آفرینندگان آن را بازشناخت.
بی گمان فرش دستباف ایران نیز به سان دیگر هنرهای این سرزمین هم رسانای پیام ها و اندیشه ها بوده، هم رکن رکین انتقال نمادها و نشانه ها و باورها ست، هم مایه مباهات ما و هم نشانه ای از فرهیختگی ایرانیان که به قوت و قدرت همچون سفیری فعال و نامیرا در عرصه فرهنگ و هنر ایفای نقش کرده است.
اما آفرینندگان این هنر آنچنان که باید قدر ندیده و بر صدر ننشسته اند و در گمنامی روزگار به سر برده و می برند.
ایران زمین اگر در حوزه ادبیات از حکیم توس تا سعدی و مولانا و نیما به خود دیده، اگر در حوزه موسیقی از باربد و نکیسا تا شجریان و ناظری اش شهره اند، اگر در حوزه نقش پردازی از مانی تا کمال الملک اش آوازه گرند، در حوزه فرش هنرمندانش گمنامند. گمنام.
شکی نیست که بالندگی ملک و ملت در گرو تکریم اینان است که آثارشان در سیر ایام و گذشت روزگار بی بیم زوال باقی می ماند اما خود در گمنامی روزگار می گذرانند.
مرکز ملی فرش ایران برای چهارمین بار بر آن شد تا بر پایه وظیفه خود در تکریم اصحاب این هنر، طراحان، رنگرزان، قالیبافان و رفوگران دستبافته های ایرانی، به سان مشتی نمونه خروار از نمایندگانی از استان های مختلف کشور تقدیر کند.
در مسیر این انتخاب، از چند ماه قبل، سازمان های صنعت، معدن و تجارت در استانها و تشکل های فرش با تشکیل ستادهای استانی همراه ما شدند و سرانجام برخی چهره ها به آیین کنونی راه یافتند که تاکید می کنم تنها نمونه ای هستند از خیل عظیم هنرمندان فرش دستباف ایران.
در این آیین از ۳۰ قالیباف هنرمند که سرانگشتان نقش پردازشان هنر و اقتصاد و مهارت را به هم آمیخته در کنار ۴ طراح زبردست، ۳ رنگرز چیره دست و ۳ رفوگر ماهر فرش ایرانی تقدیر می شود و این تکرار ضروری است که هنرمندان گمنام فرش ایرانی پرشمارند و این آیین تنها نوشیدن جرعه ای از دریایی بیکران است.

آب دریا را اگر نتوان کشید، هم به قدر تشنگی باید چشید.

شایان ذکر است در این آیین از ۳۰ قالیباف هنرمند، ۴ طراح، ۳ رنگرز و ۳ رفوگر فرش ایرانی تقدیر شد که نام آنان در پی می آید:

منتخبان قالیبافی
۱ آقای حسن ملایی اسفنگره – قالیباف از آذربایجان شرقی
۲ خانم نرگس نصیری – قالیباف از آذربایجان غربی
۳ خانم سوره کبیری – قالیباف از اردبیل
۴ خانم زهره شاطری – قالیباف از اصفهان
۵ خانم نازنین حیدری- قالیباف از ایلام
۶ آقای محمدرضا اسحاقی- قالیباف از البرز
۷ آقای اسماعیل نیک سرشت- قالیباف از تهران
۸ خانم رضوان رضایی- قالیباف از چهارمحال و بختیاری
۹ آقای جواد ایزانلو- قالیباف از خراسان شمالی
۱۰ خانم معصومه آزاد- قالیباف از خراسان جنوبی
۱۱ خانم نجمه کریمیان- قالیباف از خراسان رضوی
۱۲ آقای مصطفی اسمخانی- قالیباف از زنجان
۱۳ خانم هاجر بابایی- قالیباف از سمنان
۱۴ خانم عشرت بهمن نژاد – قالیباف از فارس
۱۵ آقای رضا پرکاسه – قالیباف از قزوین
۱۶ خانم زهرا رضاقلی بیگی – قالیباف از قم
۱۷ خانم مژگان جباریان- قالیباف از کرمانشاه
۱۸ خانم رقیه ناجی – قالیباف از کهگیلویه و بویراحمد
۱۹ خانم خدیجه پقه – قالیباف از گلستان
۲۰ خانم رقیه خورسندی – قالیباف از گیلان
۲۱ خانم صدیقه حمیدی- قالیباف از مازندران
۲۲ خانم بتول دارایی- قالیباف از لرستان
۲۳ خانم اعظم معصومی کیا – قالیباف از مرکزی
۲۴ خانم لیلا جعفری ولدانی – قالیباف از هرمزگان
۲۵ آقای محمود سپاسگزار- قالیباف از همدان
۲۶ خانم عزت جامه – قالیباف از یزد
۲۷ خانم فاطمه ایرانمنش – قالیباف از کرمان
۲۸ خانم زهره گنجی – قالیباف از بوشهر
۲۹ خانم فرشته فارقی- قالیباف از سیستان و بلوچستان

منتخبان طراحی، رنگرزی و رفوگری:
۱ آقای فرهاد نامی- طراح از آذربایجان شرقی
۲ آقای جعفرقلی دادخواه – طراح ازاصفهان
۳ آقای اکبر مهدیی – طراح از اصفهان
۴ آقای محمدرضا صباغ – طراح از همدان
۵ آقای محسن غفوریان – رنگرز از آذربایجان شرقی
۶ آقای فرشید ابراهیمی – رنگرز از کرمانشاه
۷ آقای سید عباس سجادی – رنگرز از یزد
۸ آقای رحیم روفه گرحق – رفوگر از آذربایجان شرقی
۹ آقای یوسف صمدی بهرامی – رفوگر از تهران
۱۰ آقای مهدی ابراهیمی – رفوگر از اصفهان

گزارش تصویری | عکاس: محمدرضا ارجلو