رشته فرش دکترا مى خواهد؟! مرا به خیر تو امید نیست، شر مرسان | تنها توجیهی که خیلی از استادان برای مشکلات رشته دانشگاهی فرش بیان می‌کنند این است که رشته‌های دیگر هم چنین مشکلاتی دارند!
برچسب ها
دانش اموختگان فرش - دانشجویان فرش - دانشگاه - دکترا فرش - رشته فرش - سید محمد مهدی میرزاامینی - میرزاامینی
| TORREH.net | رشته فرش دکترا مى خواهد؟! مرا به خیر تو امید نیست، شر مرسان
تنها توجیهی که خیلی از استادان برای مشکلات رشته دانشگاهی فرش بیان می‌کنند این است که رشته‌های دیگر هم چنین مشکلاتی دارند!
از همین بخش صحبت استادان وام می‌گیرم و نکته‌ای را توضیح می‌دهم:
اخیراً متوجه موضع مثبت مسئولین و سیاست‌گذاران درباره توسعه رشته فرش و راه‌اندازی مقطع دکترای این رشته شدم. این نکته را با سایر رشته‌های هنری در دانشگاه‌ها مقایسه کنید. رشته‌هایی که از نظر منابع مطالعاتی پربارتر و از نظر قدمت، قدیمی‌تر و از نظر برخورداری از نیروی علمی متخصص، قوی‌تر و معقول‌تر از رشته دانشگاهی فرش هستند. آیا همه آن‌ها تا دکترا آموزش دانشگاهی را بسط داده‌اند؟
در حال حاضر رشته‌های مورد تائید وزارت علوم در مقطع کارشناسی گروه هنر ۴۸ عنوان رشته، در مقطع کارشناسی ارشد ۷۶ عنوان رشته و در مقطع دکتری ۱۴ عنوان رشته است. وقتی به عناوین رشته‌ها در مقطع دکتری دقت می‌کنیم متوجه می‌شویم جای رشته‌هایی مثل موسیقی، نقاشی، ارتباط تصویری، مجسمه‌سازی، نمایش، سینما، تاریخ هنر، صنایع‌دستی، عکاسی، طراحی صنعتی و … خالی است. رشته‌هایی که قدمت آموزش آن‌ها در دانشگاه‌های ایران و خارج از ایران به‌مراتب بیشتر از رشته فرش است. از طرفی منابع مطالعاتی آن‌ها چه در بُعد منابع آموزشی و چه در بُعد منابع پژوهشی بسیار غنی‌تر است. از طرفی در رشته‌های ذکرشده ارتباط دانشگاه و بازار در اکثر موارد به مرز هم‌زبانی رسیده و دانشجو و دانش‌آموخته آن رشته به‌عنوان جزئی تحمیل‌شده به بدنه آن رشته تخصصی محسوب نمی‌شود. اتفاقی که هنوز در رشته فرش رخ نداده و زبان مشترک دانشگاه و بازار هنوز شکل نگرفته که افزایش مقاطع تحصیلی اتفاقاً به گسست بیشتر بدنه دانشگاه با بازار سنتی فرش منجر خواهد شد.
بااین‌حال نمی‌دانم چرا مسئولین آموزشی و دانشگاهی فرش می‌خواهند سیاست توسعه آموزش عالی که در وزارت علوم دنبال می‌شود تنها با رشته فرش محقق شود و سایر رشته‌ها از این توفیق بی‌نصیب بمانند!
بسیاری از دانشگاه‌های ارائه‌دهنده رشته فرش تعداد اعضای هیئت‌علمی تخصصی رشته فرششان در مدت چندین سال ارائه رشته فرش ۳ یا کمتر از ۳ نفر است و اندک هستند دانشگاه‌هایی که تعداد اعضای هیئت‌علمی آن‌ها بیش از ۵ نفر باشند – از مجموع بیش از ۳۰ واحد دانشگاهی ارائه‌دهنده رشته فرش در ایران – بااین‌حال همین مجموعه‌ها در تب‌وتاب ارائه مقاطع بالاتر کارشناسی یا ارشد هستند و همه متفق‌القول‌اند که مقطع دکتری فرش هم یک نیاز ضروری برای فرش کشور است.
قطع به‌یقین کسی مخالف توسعه فرش دستباف در هیچ‌یک از ابعاد آن نیست یا حداقل نگارنده آن افراد را نمی‌شناسد؛ اما هر توسعه‌ای نیازمند ابزارها و روش و راهکارهای خاص خود است که زمان یکی از این ابزارها است و باید با تأمل بیشتری نسبت به توسعه آموزش عالی فرش نگریست. البته اگر واقعاً دغدغه کمک به آموزش و پژوهش در حوزه مغفول مانده فرش را داریم در غیر این صورت توسعه آموزش عالی فرش نه‌تنها دردی از فرش و مشخصاً حوزه آموزش و پژوهش آن دوا نمی‌کند بلکه صرفاً در راستای تأمین منافعِ صنفی خاص است.
در حال حاضر مشکلات درون دانشگاهی و درون‌سازمانی وزارت علوم در مورد رشته فرش به حدی است که هنوز توافق بر ارائه یک سرفصل واحد بین دانشگاه‌ها محقق نشده. سرفصل قرارگرفته در خروجی سایت وزارت علوم مربوط به مقطع کارشناسی رشته فرش که همه دانشگاه‌های زیر نظر وزارت علوم ملزم به اجرای آن هستند در بیشتر دانشگاه‌ها اجرایی و عملیاتی نشده است و در برخی موارد حتی سیاست دانشگاه ارائه‌دهنده به دلیل وجود مشکلات سرفصل قادر به ارائه آن نیست. از ۵ دانشگاه ارائه‌دهنده رشته فرش در مقطع ارشد که عمری کمتر از ۵ سال دارد ۳ دانشگاه با یک سرفصل و دو دانشگاه با سرفصلی دیگر رشته را ارائه می‌دهند درحالی‌که هر دو هم مصوب وزارت علوم است. رشد کمی پذیرش دانشجو – کلاس‌هایی با ظرفیت ۴۰ نفر در مقطع کارشناسی ارشد رشته فرش- بدون آن‌که زیرساخت‌های لازم در آن دانشگاه فراهم باشد، تکراری بودن برخی از سرفصل دروس در مقاطع مختلف بدون حتی یک منبع آموزشی معتبر و … همه مشکلاتی است که رفع آن‌ها و مشاهده پیشرفت و ثمربخشی رشته در بدنه بازار و عرصه‌های هنری و فرهنگی مقدم بر توسعه رشته فرش خواهند بود. نکته‌ای که گویا کاملاً مغفول مانده یا سیاست بر این است که ابتدا همه عرصه‌های کمی توسعه را تجربه کنیم و نیروی جوان و سرمایه‌های انسانی و مالی کشور را به باد دهیم و پس از تزریق بیکاری، سرخوردگی و افسردگی در بین نسل جوان و پویای جامعه سپس به کیفیت بیندیشیم!
سید محمدمهدی میرزا امینی
دانش‌آموخته کارشناسی فرش – طراحی
دانش‌آموخته کارشناسی ارشد فرش – مدیریت
دانشجوی دکتری پژوهش هنر
| TORREH.net | پایان پیام
طره دوماهنامه اطلاع رسانی آموزشی و تحلیلی فرش دستباف ایران©