مستند بلند«نقش جان» به معرفی ریشه نقوش اصیل فرش ایرانی می پردازد

رضا رشیدیان کارگردان مستند: ساخت مستند ۷۸ دقیقه ای «نقش جان» را به تازگی به پایان رسانده ام که در مورد ریشه نقوش اصیل فرش ایرانی است.

به گزارش سینماپرس؛ رشیدیان در ادامه اظهار داشت:مستند سینمایی «نقش جان» روایتی تاویلی – تفسیری از خاستگاه بخش مهمی از نقوش قالی ایرانی یعنی نقش باغی و نقوش منشعب از آن نظیر درختی ، گلدانی ، لچک ترنجی ، بته ، سبزیکار ، ماهی و … است. در بررسی سیر تحول این نقش ها پس از مروری تاریخی به خاستگاه و ماهیت آنها، دو حوزه مهم قالی ایرانی یعنی کرمان و تبریز محوریت روایی فیلم را به خود اختصاص می دهند . در خاتمه نیز با نگاهی به دو قالی ترکمنی آسمالیق و انسی نحوه شکل گیری درخت بر این قالی عشیره ای ایرانی مرور می شود.
وی افزود: تحقیقات این مستند از سال ۱۳۹۱ شروع شد و به مدت ۲ سال و نیم به طول انجامید. ما با تحقیقاتی که داشتیم به این نتیجه رسیدیم که متأسفانه حوزه های مطالعاتی، تحقیقی جدی روی این مسأله نداشته اند و جنبه های مردم شناختی طرح و نقش روشن نیست. تحقیقات ما باعث شد که با مراجعه به دوستان دانشگاهی این خلاء را متوجه آنها کنیم تا پروژه هایی تعریف شود و کارهای تحقیقاتی بیشتری در این زمینه صورت بگیرد. حفظ ارزش های فرهنگی و هنری یک ملت، در گرو شناخت آحاد جامعه نسبت به ریشه ها و هویت عناصر تشکیل دهنده مواریث تاریخی آنها است و نسلی که آبشخور سرمایه های ملی خود را به فراموشی بسپرد محکوم به انحطاط و زوال است.
این کارگردان در ادامه این بحث خاطرنشان کرد: آن چیز که ما سعی کردیم در این اثر متفاوت تر از سایر موارد به آن پرداخته شود این بود که مردم متوجه شوند نقش فرشهای زیر پایشان چه مفاهیمی دارند و ریشه آن ها از کجا است چرا که در این نقش ها دنیایی از مضامین و مفاهیم عمیق نهفته است. خیلی از این نقش ها حاصل هزاران سال فکر، تأمل و اندیشه بوده اند که در زمان های مختلف دچار تغییرات شده و به دست ما رسیده اند اما متأسفانه ما همچنان نمی دانیم که این فرم در هنرهای دستبافت چگونه وارد شده است لذا ما سعی کردیم اشاراتی گذری بر این مسائل داشته باشیم.
رشیدیان اظهار داشت: تدوین و صداگذاری این اثر به تازگی به پایان رسیده است و به دلیل اینکه در سال ۱۳۹۱ با برآورد بودجه ای که شبکه مستند صورت داده بود قراردادی با این مضمون تنظیم شد که ۵۰ درصد بودجه ساخت این مستند را شبکه مستند برعهده بگیرد و مابقی بودجه با مشارکتهای مالی تأمین شود اما با مراجعات ما به مرکز ملی فرش کمک هایی صورت گرفت که کافی نبود و تلویزیون نیز به دلیل معضلات مالی خود حتی به تعهد سال ۱۳۹۱ برای تأمین نیمی از بودجه نتوانست پایبند باشند. این کارگردان خاطرنشان کرد: نکته مهم این فیلم این است که در ساخت آن سعی شده در مستندی پرفور ماتیو، با رعایت اصول ارائه اطلاعات تاریخی و نشانه شناختی، روایتی شبه شاعرانه دستمایه فیلم قرار گیرد. ما سعی داشتیم اعتدالی در بخش اطلاع رسانی و فرم را رعایت کنیم و به دلیل زمان طولانی فیلم سعی کردیم مخاطب خسته نشود و تا پایان بتواند خود را با فیلم همراه سازد. رشیدیان تصریح کرد: پرداختن به مباحث فرهنگی مستلزم وقت، انرژی و مقدمات فراوان است. بودجه ای که برای این اثر مستند بلند که تقریباً مستلزم ده ماه فعالیت مداوم است در نظر گرفته شده به اندازه کافی نیست و اگر مسئولان واقعاً دغدغه شناخته شدن این آثار را داشته باشند و اگر می خواهند فرهنگ و هنر در ایران زنده بماند باید در نگاهشان به مقولاتی از این دست متفاوت رفتار کنند. فراموش نکنیم انسان های فرهنگی نیز همانند همه مردم نیازمند گذران مالی و اقتصادی زندگی شان هستند.
وی در ادامه افزود: من برای ساخته شدن این فیلم مجبور به گرفتن وام و قرض شدم چرا که با وجود حساب نکردن دستمزد من به عنوان تهیه کننده و کارگردان، بودجه ساخت این مستند از برآورد سال ۱۳۹۱ شبکه مستند حداقل ۶۰ درصد بیشتر شده است. این کارگردان در ادامه عوامل ساخت این مستند را معرفی کرد و گفت: ما به غیر از تهران در ۵ شهر تصویربرداری داشتیم و ارسطو مداحی، شهرام نجاریان و حمیدرضا رحیم زاده به عنوان تصویربردار، نازیلا دریایی به عنوان محقق، شاهد سلطانی در مقام نویسنده متن، ناصر طهماسب به عنوان گوینده متن و احمد وفایی در سمت تدوینگر و صداگذار با ما همکاری داشتند. این فیلم ظرف مدت دو سال تحقیق، بررسی و در بناهای تاریخی و موزه های شش شهر با دوربین Full HD HDو لنز های سینمایی توسط تیمی حرفه ای تصویربرداری شده است.