از حبیب هنر تجلیل شد

نخستين آيين تجليل از پژوهشگران برتر فرش دستباف ايران با تجليل از استاد حبيب الله آيت اللهی برگزار شد ​
اين تجليل از دکتر حبيب الله آيت اللهی به عنوان پژوهشگر فرش کشور از سوی انجمن علمی فرش ايران و به همت کميته آموزش و پژوهش در محل موزه فرش ايران برگزارشد. به گزارش روابط عمومی مرکز ملی فرش ايران؛ دکتر اميرحسين چيت سازيان رييس انجمن علمی فرش ايران در اين آيين ضمن بيان نقش و اهميت تجليل از بزرگان پژوهش خواستار تداوم اين برنامه ها شد.
وی با اشاره به اينکه دکتر آيت الهی با داشتن دو دکترا درتاريخ تحليلی و تطبيقی هنر و هنرهای تجسمی از پاريس و دانشگاه سوربون و تاليفات متعددش در سنی که بايد استراحت کند همچون يک جوان جسور از هنرمند وعالم هنر در فرش دفاع می کند گفت: ايشان در پايان هشتادسالگی مسئوليت هايی چون سردبيری مجله علمی پژوهشی فرش، عضويت در هيئت موسس انجمن علمی فرش، عضويت در شورای علمی دانشنامه فرش را پذيرفتند و حتی از ايشان که سردبير مجله بودند برای چاپ نشريه کمک مالی هم گرفته ايم.
چيت سازيان با اشاره به تلاش های انجمن علمی فرش در مسير پژوهش گفت: اين انجمن دهمين سالگرد چاپ و انتشار مجله علمی فرش را که جزو مجلات برتر در جشنواره پژوهشگران برتر است در حالی جشن می گيرد که دکتر آيت الهی هميشه در اين راه يار و ياور اين مجله بوده است.
وی به پروژه دايره المعارف فرش اشاره کرد و گفت: در اين پروژه حمايت های مالی از سوی کانون فناوری فرش مستقر در دانشگاه کاشان ونيز بنياد دانشنامه نگاری وزارت عتف و مرکز ملی فرش ايران داشته ايم و تا به حال بيش از 2 هزار صفحه برای اين دايره المعارف گرد آوری شده است يعنی دو برابر آن چيزی که پيش از شروع کار تصور می کرديم .
رييس انجمن علمی فرش کشور با گلايه از اينکه برخی دستگاههای دولتی پژوهش را زنگ تفريح به حساب می آورند در حاليکه بايد به آن به عنوان محصولی در جهت توسعه کشور چشم دوخت ،تمرکز گرايی دستگاه های دولتی و توجه نکردن و دراختيارقرارندادن بودجه وتسهيلات به پژوهشگران ونهادهای غير دولتی و انجمن های علمی برای تحقيقات که دارای قانون و دستورالعمل است، و عدم پژوهشگر پروری را از مشکلات ديگر در اين زمينه بيان کرد و همين طور ديده نشدن کسانی که در پژوهش کار و تحقيق می کنند را ضعف دانست. ايشان در پايان طرح ستادی با مسئوليت انجمن علمی فرش ايران و مشارکت مرکز ملی فرش، سازمان صنايع دستی و ميراث فرهنگی، وزارت علوم، کانون فناوری فرش و پژوهشکده فرش ايران رابرای تداوم جشنواره سالهای بعد نيز ارائه داد.
آيت الهی هم در خلق و هم در نقد استاد است
دکتر بهمن نامور مطلق معاون صنايع دستی سازمان ميراث فرهنگی، سخنران ديگر آيين تجليل از دکتر آيت الهی با اين بيان که اگر ده ها صدا داشتم هر چه راجع به آيت الهی می گفتم کم بود گفت: در ميان اسطوره ها هيچ اسطوره ای مثل ژانوس بيانگر شخصيت آيت الهی نيست. چرا که ژانوس نگهبان شهر رم است که دو چهره يکی به داخل شهر و يکی به بيرون شهر دارد. آيت اللهی هم رويی به سنت دارد و رويی به مدرنيته. خيلی کم هستند افرادی که اين حالت دوگانه را داشته و پيوندی باشند. آقای آيت الهی به دلايل گوناگون اين اسطوره را بازسازی می کند چرا که او کسی است که هم بدنه فرهنگ زيبايی شناسی ايرانی را می داند و هم فرهنگ و هنر غربی را.
نامور ادامه داد: آيت الهی هم در خلق و هم در نقد صاحب نظر است او بود که رويکردهای مختلف را به ما نشان داد.
معاون سازمان ميراث فرهنگی اضافه کرد: او هم مترجم است و هم مولف و تاليفات او تاليفات واقعی است ونه حاصل چند ترجمه همان طور که ترجمه های او بی نقص است. و کم هستند کسانی که هم خلق کنند که با عالم خيال سروکاردارد و هم نقد کنند که با يد صرفا عقلانی باشد و هر دو ساحت را همان طور که هست اينگونه چون آيت الهی بيافرينند و با هم خلط نکنند.
وی افزود کمتر می شود مولف و منتقد را اينگونه در يک شخصيت جدا از هم ديد.
او همچنين به تلاش آيت الهی در حفظ زبان فارسی در فرهنگستان زبان وکوشش برای معادل سازی واژگان فارسی اشاره کرد و گفت آيت الهی کسی است که تلفيق هنر مدرن با سنت را به خوبی پديد آورده است و نشان داده که اين دو می توانند باهم در تعامل باشند و تضاد ندارند. دکتر نامور مطلق در بخشی از صحبت هايشان به جديت دکتر آيت اللهی در حمايت از فرش و فصلنامه گلجام و انجمن علمی فرش درجلسات فرهنگستان هنر هم سخن به ميان آورد و گفت استاد حتی گاهی با تحکم می خواستند کمک شود که اين تحکم برای ما لذت بخش بود.
وی در پايان از برگزاری اين آيين و ادامه آن و تجليل از دکتر آيت اللهی توسط انجمن علمی فرش ايران تقدير و تشکر کرد.
بعضی هنرمندان به خاطر افتخاراتی که قبول نکردند افتخار دارند
نامور اضافه کرد: در بيوگرافی ايشان به نکته ای رسيدم که مرا ياد خاطره ای انداخت. در سال 89، زمانی که ايشان از سوی اعضای فرهنگستان به عنوان برگزيده هنر کشور انتخاب شدند و قرار برآن بود تا از رييس جمهور وقت لوح و چندصد سکه بگيرند، ايشان گرفتن اين لوح و سکه و اين عنوان را از سوی رييس جمهور وقت نپذيرفتند.
وی ادامه داد: بعضی از هنرمندان ما به خاطر افتخاراتی که قبول نکردند افتخاردارند. آقای آيت الهی آن روز يک نه بزرگ گفتند. نه بزرگ آيت الهی به هنر معاصر ما غيرت داد. و مناعت طبع ايشان که نمی گذارند تا انتخاب بشوند بلکه انتخاب می کنند قابل تحسين است. آقای شجريان و آيت الهی اسطوره های هنر ما هستند که روی عقايدشان ايستادند. درست در زمانی که افراد بسياری آرزوی چنين افتخار و قدردانی را داشتند ايشان با نپذيرفتن آن افتخار، يک افتخار تاريخی نصيبشان شد به شرطی که دانشجويان و جوانان اين حرکت را بنويسند و ثبت کنند ما بايد از آيت الهی ها پايان نامه داشته باشيم. چرا که تاريخ هنر ما به امثال ايشان نياز دارد.
نامور گفت: آيت الهی صدای بخش بزرگی از هنر اصيل ما در دوره معاصر و مرجع تفکر جامعه هنری ماست. آيت اللهی هنرمندی پست مدرن با بهره مندی از سنت است تا يک مدرنيست! او آيت هنر معاصر ايرانی است.
بازارهای جديد فتح نمی شود مگر با پژوهش
سهيلا جلودار زاده مشاور وزير صنعت معدن و تجارت نيز که در اين مراسم حضور داشت در ابتدای سخنانش گفت: برای اين آيين آمادگی نداشته ولی به علت اهميتی که برای هنر افتخارآميز فرش و ضروت پژوهش در آن قائل بوده آمده است. وی در ادامه سخنانش اشاره کرد فرش پديده ای است که می توان آن را به عنوان ميراث فرهنگی، اثرهنری و همين طور يک صنعت نگاه کرد. من از بچگی با فرش آشنا بودم و در کاشان مادر و مادر بزرگم هميشه فرش می بافتند و من هم اين راه را ادامه دادم تا اينکه رشته دانشگاهی ام را هم نساجی دانشگاه امير کبير انتخاب کردم.
وی ادامه داد: ما در بحث فرش نياز به بازارهای جديد داريم و يک تعريف نو که اين امر ميسر نميشود مگر با پژوهش. همان چيزی که امروز برای پاسداشت آن اينجاييم.
جلودار زاده گفت: من نمی خواهم تا از مشکلات صحبت کنم اما می خواهم تا بگويم اثرات مطالعات کسانی مثل آقای آيت الهی صرف آبادانی و آزادگی مردم در اقصی نقاط کشور خواهد شد. پژوهش خيلی معنا دارد و مطالعه بسيار ارزشمند است.
وی تصريح کرد: امروز ما ضرورت هماهنگی بانيان فرش و بزرگان آن را حس می کنييم و مديريت صحيح اين بخش از اهميت ويژه ای برخورداراست.
جلودارزاده با بيان اينکه در چند سال گذشته با سونامی اقتصادی و خلا بهره گيری مناسب از نيروی انسانی مواجه بوديم به تلاش بيشتر برای رسيدن فرش در حوزه صنعت به جايگاه ويژه اش تاکيد کرد.
بياييد هنر دل را پرورش دهيم
اما حبيب اله آيت الهی به عنوان آخرين سخنران اين مراسم گفت: من معتقدم که اگر ما به کاردست می زنيم ما نيستيم که کاری انجام می دهيم ما وسيله خداونديم.
او افزود: من يکی از اجزای انجمن علمی فرش بودم و می خواهم از فکر ايجاد کننده آن تشکر کنم که دکتر چيت سازيان در زمانی که دانشجوی دکترا بود اين پيشنهاد را داد وبرايم خيلی جالب بود که يک دانشجو اينگونه می خواهد تا چنين فکری را عملی کند.
او گفت: اميدوارم که در آينده ببينيم که فرش ايران فرش ايران خواهد بود و نه هند و پاکستان.
آيت الهی ادامه داد: خيلی از جوانان ما فعال شده اند و درزمينه فرش تلاش می کنند من ازعبارت هنر- صنعت بدم ميايد و از فرش به عنوان هنر صناعی ياد می کنم چرا که تحول در فرش در قالب هنرش بوده است.
وی به خاطره ای از کارهای فرش بافی در يزد اشاره کرد و گفت: من در اين کار رنگ زردی به وجود آوردم که از برگ 200 درخت انگور استفاده شده بود تا يک نسخه خاص از اين رنگ داشته باشم همانطور که آبی و رنگ های ديگر فرشی که استفاده می کنم نسخه خودم است … ولی هنوز در تهران باهمان رنگ های شيميايی که از خارج تهيه می شود کار می کنيم رنگ هايی که برای ما نيستند.
آيت الهی تاکيد کرد: اين هنر و طراحی فرش است که تغيير می کند در حاليکه تکنيک رنگ و صنعت فرش تغيير نکرده است .نبايد طرح ها ی گذشته را تکثيرکرد. طراحی کردن و رنگ آميزی جديد، هنر است و هنر عبادت است. چرا که اعتقاد داريم که هنر زيباست و خدا زيبايی را دوست دارد پس هر چيز زيبايی را که بيافرينيد عبادت کرديد پس بايد از هنر فرش صحبت کنيم.
وی گفت: فرش نياز به احساس دارد نياز به خرج کردن روح دارد و اين چيزها در صنعت نيست در هنر است چرا که کسانی روی آن کار ميکنند که از درون دل کار می کنند و ما بايد اين دلها را بسازيم بياييد هنر دل و احساس را پرورش بدهيم.
با پايان اين برنامه از دکتر حبيب آيت الهی به پاس يک عمر تلاش و پژوهش در هنر فرش قدرانی شد.
گفتنی است حبيب آيت الهی نقاش و پژوهشگرتاريخ هنر و چهره ماندگار کشوری در سال 83، دارای دکترا در تاريخ تحليلی و تطبيقی هنر از دانشگاه پاريس و دکترا در هنرهای تجسمی از دانشگاه سوربن، دانشياردانشگاه تهران، مدرس دانشگاه تربيت مدرس بوده و سابقه عضويت در بسياری از انجمن ها و موسسات هنری از جمله انجمن هنرهای تجسمي يونسکو، کميته مرکزی انجمن قلم ايران، انجمن هنرهای تجسمی، کميته پژوهش ترجمه، موزه صنايع دستی ايران و… را داشته است. او سردبير مجلات علمی پژوهشی و داور بسياری از فصلنامه ها بوده است. از وی کتاب ها و تاليفات و ترجمه های بسياری به چاپ رسيده است.
گفتنی است در اين آيين چهره های شاخصی از جمله سرپرست مرکز ملی فرش و رئيس شرکت سهامی فرش ايران، مديرکل هنرهای سنتی سازمان ميراث فرهنگی، مشاور امورکار آفرينی زنان عشايری و روستايی نهاد رياست جمهوری، نماينده پيشين ايران دريونسکو، معاون پژوهشی دانشگاه بيرجند، نماينده کانون فناوری فرش و دانشگاه از کاشان، رئيس جهاد دانشگاهی اردکان، معاون پژوهشی مرکز ملی و مشاوران مرکز ، هنرمندان فرش ازجمله استاد پاکدست و … حضوری گرم و پرشور داشتند.
لازم به ذکر است که پيش از اين آيين، کارگاه اموزشی تدوين استراتژی فرش دستباف با استقبال مناسب علاقمندان و تدريس دکتر بابک خزايی به مدت سه ساعت برگزار شد.