حمید کارگر در گفت و گو با خبرگزاری آنا: پرداخت تسهیلات مشاغل خانگی به حوزه فرش دستباف نیازمند بازنگری و نظارت است. به گزارش طره، گروه اقتصادی خبرگزاری آنا به‌منظور بررسی و اطلاع از مشکلات قالیبافان در کشور با حمید کارگر مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس سابق مرکز ملی فرش ایران گفتگو کرده است که مشروح آن در پی می آید
برچسب ها
تسهیلات فرش - تسهیلات قالی‌بافی - حمید کارگر - خبرگزاری آنا - ویژه
| TORREH.net |حمید کارگر در گفت‌وگو با خبرگزاری آنا: پرداخت تسهیلات مشاغل خانگی به حوزه فرش دستباف نیازمند بازنگری و نظارت است.
به گزارش طره، گروه اقتصادی خبرگزاری آنا به منظور بررسی و اطلاع از مشکلات قالیبافان در کشور با حمید کارگر، مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت و رئیس سابق مرکز ملی فرش ایران، گفت‌وگو کرده است که مشروح آن در پی می‌آید:
– ارائه تسهیلات مشاغل خانگی به فرش دستباف تا چه حد اثرگذاری داشته است؟
در طول سال‌های گذشته برای ایجاد اشتغال در کشور به توسعه و تقویت کسب و کارهای خانگی توجه شده و فرش دستباف هم یکی از مشاغل درخور توجه در این بخش بوده است.
کسب و کارهای خانگی مزایای متعددی دارند که به ویژه در حوزه فرش دستباف از گذشته‌های تاریخی هم مشهود بوده است. این‌که اعضای خانواده بتوانند در کنار دیگر مشغله‌ها و امورات زندگی به فرش‌بافی بپردازند و با برپا کردن دار قالی‌بافی در خانه از پرداخت هزینه‌های کارگاهی آسوده خاطر باشند و آموزش و کسب مهارت را هم به شیوه استاد و شاگردی دنبال کنند و مواردی از این دست موجب مطرح شدن فرش‌بافی به عنوان یکی از شاخص‌ترین مشاغل خانگی بوده است.
ولی در پاسخ به این پرسش که آیا ارائه تسهیلات به این بخش تاثیر مثبت داشته است یا نه؟ نمی‌توان پاسخ صریح و امیدوارکننده‌ای داشت و دغدغه‌های زیادی در این باره وجود دارد.
در بسیاری از موارد پرداخت این تسهیلات نه تنها به تثبیت اشتغال کمکی نکرده است بلکه زیان‌بار هم بوده است!
– قبل از این‌که به زیان‌های احتمالی آن بپردازیم می‌توانید بگویید تاکنون چقدر تسهیلات به این بخش داده شده؟
این تسهیلات چندین سال است که با هدایت وزارت کار و امور اجتماعی برای مشاغل خانگی مختلف در حال پرداخت است و بخش فرش نیز سهم قابل توجهی در این میان داشته است. در برخی سال‌ها به ویژه سال ۱۳۹۰ بخش فرش بیشترین تعداد جذب تسهیلات را داشته و البته میزان این وام‌ها متفاوت بوده است. تسهیلات مشاغل خانگی به طور معمول از ۳ میلیون تومان تا ۵ یا ۷ میلیون تومان به هر بافنده را شامل شده است و با توجه به ارائه نشدن آمار دقیق میزان جذب این تسهیلات از سوی وزارت کار می‌توان تخمین زد که در بدبینانه‌ترین حالت بیش از ۲۰ میلیارد تومان تسهیلات در بخش مشاغل خانگی به حوزه فرش دستباف پرداخت شده است.
– مهمترین زیان پرداخت این تسهیلات چیست؟
ارائه تسهیلات برای توسعه کسب و کارهای کوچک وقتی ارزشمند است که از یک استراتژی مطلوب و نگاه همه جانبه تبعیت کند. در شرایط فعلی نگاه یک‌سویه و مقطعی بر این فرایند حاکم است و به همه ابعاد ماجرا توجه کافی نشده است.
در فرایند تولید و تجارت نمی‌توان فقط به تأمین مالی توجه کرد و به جنبه‌های بازاریابی و فروش بی‌توجه بود. شما اگر به بافنده کمک مالی کنید تا فرشی را تولید کند؛ اما به امکان فروش و تداوم تولید فکر نکرده باشید، موجب می‌شوید که فرش روی دست بافنده بماند و در بازپرداخت اقساط وامی هم که گرفته ناتوان خواهد بود.
مهمترین ایراد این‌گونه از تسهیلات دامن زدن به تولید کور و غیرهدفمند است که به بازاریابی و سفارش‌پذیری بی‌توجه است و از هرگونه نظارت و پایش هم بی‌نصیب است.
فعالان با سابقه فرش و مرکز ملی فرش ایران هم همواره با سیاست پرداخت نقدینگی مستقیم به قالیبافان مخالف بوده‌اند زیرا به تثبیت اشتغال در این حوزه کمکی نمی‌کند و راهکار بهتر را حمایت از پشتیبانان تولید و تولیدکنندگانی با مدیریت متمرکز می‌دانند.
– نظر خود قالیبافان چیست؟ از این تسهیلات استقبال نمی‌کنند؟
حتما استقبال می‌کنند؛ اما گرفتار دردسرهای آن هم می‌شوند. در این شرایط ناگوار اقتصادی و با توجه به آن‌که قالیبافان جزو طبقه درآمدی متوسط به پایین جامعه هستند، از دریافت تسهیلات خوشحال می‌شوند؛ اما هم در دریافت وام به دشواری می‌خورند و هم در بازپرداخت آن.
دریافت وام آسان نیست و معمولاً بعد از معرفی قالیبافان از سوی سازمانهای صنعت، معدن و تجارت در استان‌ها به ادارات کار و امور اجتماعی، معرفی آنان به بانک‌های عامل انجام می‌شود و سیستم بانکی با سختگیری‌های خود موجب می‌شود تا بخش زیادی از معرفی‌شدگان از دریافت تسهیلات بی‌بهره بمانند. از سوی دیگر دریافت وام نیازمند مراجعات مکرر و پرداخت هزینه‌های مختلف نیز است. پس از دریافت تسهیلات بازپرداخت آن بلافاصله آغاز می‌شود که این امر برای حوزه فرش منطقی نیست. تولید فرش فرایندی زمان‌بر است و بعد از تکمیل بافت هم زمان کافی برای فروش آن لازم است و همین موجب می‌شود تا قالیبافان در بازپرداخت اقساط وام دچار مشکل شوند.
– آیا این رقم اندک تسهیلات گرهی از مشکلات قالیبافان باز می کند؟
حتما گره از مشکلات قالیبافان باز می‌کند؛ اما لزوماً به توسعه و تثبیت اشتغال آن‌ها کمکی نمی‌کند. بر اساس پژوهشی که دو سال قبل در مرکز ملی فرش ایران انجام شد، گروهی از دریافت‌کنندگان وام آن را صرف تهیه مواد اولیه، طرح و نقشه و ابزار بافت کرده‌اند؛ اما گروه دیگری این تسهیلات را به دیگر زخم‌های زندگی خود زده‌اند و وام‌ها صرف گذران زندگی، پرداخت بدهی‌ها، خرید لوازم خانگی یا هزینه‌های درمان شده است. ناامیدکننده‌تر آن‌که برخی افراد با دریافت این تسهیلات از گردونه تولید خارج شده‌اند و به مشاغل کاذب روی آورده‌اند. مانند فردی که با کمک این تسهیلات پیکان دست دومی را خرید و به جای بافت به مسافرکشی مشغول شد!
این‌که مشکلات قالیبافان کم شود بسیار خوب است؛ اما این شیوه از پرداخت تسهیلات با توسعه پایدار فاصله دارد و هدفی که از تسهیلات مشاغل خانگی دنبال می‌شود را عملیاتی نمی‌کند.
– برای بهبود و تصحیح این فرایند چه پیشنهادی دارید؟
بازنگری در شیوه و چگونگی ارائه تسهیلات و نظارت و پایش بر آن ضروری به نظر می رسد. در حال حاضر سازمانهای صمت در شناسایی اولیه قالیبافان نقش دارند؛ اما در ادامه مسیر نظارت و ارزیابی تعبیه نشده است. معلوم نیست کسی که معرفی شده موفق به دریافت تسهیلات از سیستم بانکی می شود یا نه! اگر موفق به دریافت وام نشده علتش چه بوده است؟ اگر وام را گرفته آیا آن را در خدمت توسعه شغل قرار داده یا صرف امورات دیگر کرده است؟ آیا اگر به تولید فرش مشغول شده در فروش و بازاریابی محصول خود موفق است یا نه؟ آیا تولید را بر اساس سفارش انجام داده یا صرفاً به تولید کور دست زده است؟ آیا از مواد اولیه مرغوب استفاده کرده یا مواد نامطلوب به کار برده است؟
به باور من و بر اساس نتایج پژوهشی که اشاره کردم افزون بر طراحی سامانه نظارتی لازم است تا هرگونه تسهیلاتی که با هدف توسعه و تثبیت اشتغال ارائه می‌شود به سمت تولید متمرکز و هدفمند سوق داده شود. از پشتیبانان تولید حمایت شود تا بتوانند قالیبافان بیشتری را زیر چتر حمایتی و اشتغالزایی خود قرار دهند و مهم‌تر آن‌که به حلقه‌های دیگر این زنجیره از جمله تامین مواد اولیه مرغوب، تبلیغات، فروش، بازاریابی و سفارش‌پذیری هم توجه شود.
| TORREH.net |پایان پیام
طره دوماهنامه اطلاع رسانی آموزشی و تحلیلی فرش دستباف ایران©