دست‌اندازی کارخانه‌های تولید فرش ماشینی به گنجینه غنی طرح‌ها و نقشه‌های فرش دستباف سال‌هاست که به دغدغه فعالان این هنر-صنعت تبدیل شده‌است و البته که صدای این اعتراض به جایی نرسیده است.
برچسب ها
فرش - فرش دستباف - فرش ماشینی - ویژه
| TORREH.net |شاه: به دولت ابلاغ شود که فرش‌های ماشینی ایرانی نقشه‌های فرش ایرانی را نبافند
دست‌اندازی کارخانه‌های تولید فرش ماشینی به گنجینه غنی طرح‌ها و نقشه‌های فرش دستباف سال‌هاست که به دغدغه فعالان این هنر-صنعت تبدیل شده‌است و البته که صدای این اعتراض به جایی نرسیده است.
شاید پیش از این که توان تولید این کارخانه‌ها از نظر تراکم بافت یا تعدد رنگ با محدودیت رو‌به‌رو بود و فرش ماشینی تفاوتی چشمگیر با فرش دستباف داشت، این دست‌اندازی کمتر نمود می‌یافت ولی هر چه زمان پیشتر آمد، این دغدغه پررنگ‌تر شد.
در همین زمینه بازخوانی یک دستور قدیمی و الزام به تکرار آن در شرایط کنونی خالی از لطف نیست.
در بهار ۱۳۵۷ منوچهر صانعی (سرپرست امور هنری دربار شاهنشاهی) با تنظیم گزارشی خطاب به امیرعباس هویدا (وزیر دربار) نکاتی را درباره فرش دستباف ایران و بازار و صادرات آن مطرح کرد.
او در بخشی از گزارش خود درباره آسیب فرش‌های ماشینی چنین می‌نویسد:
«آنچه فرش ایران را تهدید می‌نماید، افزایش تولید فرش‌های ماشینی با نقشه‌های ایرانی می‌باشد که مردم بدون اطلاع و ناخودآگاه دست به خرید این فرش‌ها که ارزان است زده و در نتیجه این امر باعث خواهد شد که در ده سال آینده موجودی فرش در منازل کاهش یابد و مسلماً در صادرات تأثیر خواهد گذاشت چون مشتریان خارجی طالب فرش کهنه و دست دوم ایران هستند و سالیانه مقدار زیادی فرش از زمین و هوا و دریا به اقصی نقاط دنیا حمل می‌گردد و به جای آن ارز وارد مملکت می‌گردد.
برای جلوگیری از این بحران به هر ترتیب که ممکن است باید از تولید و گسترش فرش‌های ماشینی با نقشه‌های اصیل جلوگیری به عمل آمده و یا ترتیبی داده شود که برای این فرش‌ها از نقشه‌های مخصوص استفاده شود و مطلقاً از طرح‌های اصیل فرش ایران استفاده نشود. چون با خرید این نوع فرش سرمایه ایرانی به هدر نرفته و بعد از چند سال فرش ماشینی ارزش آن صفر خواهد شد در صورتی که خرید فرش برای ایرانی در هر صنف و طبقه سرمایه خواهد بود».
این گزارش به رؤیت محمدرضاشاه می‌رسد و آن‌گونه که وزیر دربار نوشته است: «مراتب از شرف عرض پیشگاه مبارک اعلی‌حضرت همایون شاهنشاه آریامهر گذشت و اوامر مطاع مبارک شرف صدور یافت: به دولت ابلاغ شود که فرش‌های ماشینی ایرانی نقشه‌های فرش ایرانی را نبافند».
چندی بعد جمشید آموزگار (نخست‌وزیر) این دستور را «متضمن اوامر مطاع مبارک شاهانه جهت اقدام» به محمدرضا امین (وزیر صنایع و معادن) و کاظم خسروشاهی (وزیر بازرگانی) ابلاغ می‌کند.
آن سال، سال دگرگونی‌های فراوان و سال انقلاب بود آن‌چنان‌که چندی بعد نخست‌وزیر استعفا کرد، وزرای یادشده نیز جای خود را به دیگران دادند و وزیر دربار هم از سوی شاه بازداشت شد و عجیب نبود که این فرمان نیز خیلی زود در کوران انقلاب گم شد.
| TORREH.net | پایان پیام
طره دوماهنامه اطلاع رسانی آموزشی و تحلیلی فرش دستباف ایران©