بی‌گره‌بافی جفاست

هنوز هم وقتی می‌خواهند جوان ماندن و طراوت و تازگی فردی را توصیف کنند، او را به «قالی کرمون» تشبیه می‌کنند. هنوز هم نماد پاخوردن و پایدار ماندن، فرش دست‌باف است و شهرت کرمان هم در این زمینه مثال زدنی است.

اما جدا از شهرت عمومی اگر از اصحاب فرش بپرسیم، کمتر به نمونه‌های اخیر فرش‌های کرمانی فخر می‌فروشند و گویی آن فرش‌های نفیس و بادوام را خاطره‌ای دور می‌دانند!

چرا؟

زیرا در بافت اغلب فرش‌های کرمانی، پرزها بدون آنکه گره بخورند با بالا و پایین رفتن کمان و پس و پیش شدن چله‌ها در حین بافت محکم می‌شوند. درواقع فرش بدون گره بافته می‌شود!

به گزارش طره؛ این سبک از تولید فرش که نام‌های گوناگونی بر آن نهاده شده است (بی‌گره‌بافی، یوبافی، گره کمانشی،…) نوعی خطا و تقلب است. اگرچه این سبک بر سرعت بافت می‌افزاید؛ اما از دوام و کیفیت آن می‌کاهد. این شبه‌گره‌ها بی‌ثبات و سست هستند. آنچنان که می‌توان آنها را از پشت فرش به آسانی بیرون کشید.

اگر در گذشته‌های تاریخی نمونه‌های فاخر فرش ایرانی به کاخ‌ها و گنجینه‌ها و موزه‌ها راه می‌یافتند و تا به امروز مایه فخر و مباهات ایرانیان هستند، از این نمونه‌های متأخر نمی‌توان انتظار پاخوردن و پایدار ماندن داشت و امید به باقی ماندنشان بست. اگر که دیگران کاشتند و ما خوردیم، شوربختانه ما با تن دادن به گسترش چنین فریب و تقلبی نمی‌کاریم تا دیگران بخورند!

فرش ایرانی هیچگاه از هجوم تقلب‌ها در امان نبوده و هر از گاهی گره‌های جفتی، استفاده از تنها یک پود پس از چند رج، رواج رنگ‌های بی‌ثبات جوهری (آنیلینی)، استفاده از پشم دباغی و… آسیبی به شهرت و اعتبار فرش دست‌باف ایرانی وارد کرده است؛ اما هیچگاه چنین تقلب‌هایی فراگیر و غالب نبوده‌اند. و نیز هیچگاه به این جعل و فریب‌ها میدان خودنمایی و جولان داده نمی‌شد و چه بسا از صدور آنها به بازارهای جهانی ممانعت می‌شد تا مانع از آسیب و خدشه به اعتبار فرش ایرانی شود.

اما امروزه در پی فشارهای اقتصادی گوناگون به تولیدکنندگان فرش ایرانی، تضعیف توان رقابتی ایرانیان در برابر رقبا، کاهش نظارت‌های حاکمیتی، کم‌توجهی به نام و نشان و اعتبار فرش ایرانی و عواملی از این دست، تقلب‌هایی همچون بی‌گره‌بافی آسان‌تر رواج یافته‌اند و دور نیست که در بسیاری از استان‌های کشور با چنین پدیده شومی مواجه شویم.

در تعریف فرش دست‌باف آن را بافته ای گره‌دار و پرز‌دار می‌خوانند که همه مراحل بافت شامل گره زدن و پودگذاری توسط فرد بافنده با دست یا با کمک ابزار ابتدایی مانند قلاب و سیخ پودکشی انجام شود. تأکید بر گره‌دار بودن این بافته‌ها نشان می‌دهد که اگر پرز بدون پیچیدن دور تار، صرفاً به شکل U دور تار قرار بگیرد، از تعریف فرش دست‌باف فاصله گرفته و این چیزی جز خیانت به خریدار و جفا به نام و نشان فرش ایرانی و ستم به اعتبار آینده هنر این مرز و بوم نیست.

بی‌گره بافی یعنی:

افزایش سرعت بافت به بهای کاستن عمر فرش

کاستن از قیمت تمام‌شده به بهای افزایش بی‌اعتمادی مخاطب

پس به هوش باشیم.