از قالی‌های تصویری تا تابلوفرش

مریم قنبری عدیوی
تا دهۀ ۴۰ قرن حاضر شمسی، عمدتاً عناصر ایرانی در طبیعت‌گرایی فرش ایران به کار می‌رفت، اما ازآن‌پس عناصر اروپایی و غربی در روند جدید سبک منظره در فرش، که به تابلوبافی مشهور شد، رونق پیدا کرد. تصویرگری در فرش عمدتاً از کرمان و کاشان آغاز شد، ولی امروزه دو شهر تبریز و اصفهان نیز به آن پیوسته‌اند. همچنین منطقۀ تبریز در بهره‌گیری از تصاویر و عناصر غربی در طرح و تقویت جریان تابلوبافی به‌سبک غرب از سایر نقاط پیشی گرفته است.
در یک تقسیم‌بندی کلی، می‌توان فرش‌های تصویری ایران را در چهار گروه قرار داد: 1) فرش‌های قبل از دورۀ قاجار (تصاویر و چهره‌ها به‌تأثیر از مکاتب هنری در کارگاه‌های سلطنتی)؛ 2) فرش‌های دورۀ قاجار (تصویرپردازی رئالیستی)؛ 3) فرش‌های مینیاتوری چند دهۀ اخیر (وجود سایه‌روشن در تصاویر و نزدیکی زیاد به نگارگری و نقاشی)؛ 4) فرش‌های تصویری ایلیاتی و روستایی (با نقوش شکسته و نیمه‌شکسته).

متن کامل این مقاله را در شماره چهارم طره بخوانید